Vanaf 9.000 meter hoogte kun je niet onderscheiden wie democraat of republikein, conservatief of progressief is. Als je boven de wolken vliegt, kun je rechts van links niet zien, en trouwens ook niemand die op aarde loopt. Als je hoog genoeg klimt, lijken de triviale zaken van de wereld niet zoveel verschil te maken, en lijkt niemand zich echt druk te maken over de kleine zaken die ons verdelen. Weten de vogels in de lucht ons komen en gaan?
De wijze Salomo zei het lang geleden: “Een generatie komt, een generatie gaat, en er is niets nieuws onder de zon.”
Maar mij is verteld dat er een plek is, iets hoger in de hemel, waar het wel een verschil maakt, en het kan iemand iets schelen. “Onder de zon” is niets nieuws; maar boven de zon – ahh, er is veel nieuws.
Dit zijn enkele van de gedachten die door mijn hoofd vliegen terwijl ik van New York naar Israël vlieg en nadenk over de aarde beneden. Corruptie, hebzucht, eigenbelang, zelfvernietiging – en de soapserie waar het allemaal in verandert in ons overdosis mediatijdperk. Wij houden van het drama. Het levert geweldige televisie op. Entertainment, opkomst en ondergang, politiek, seksualiteit – het zijn allemaal componenten van een blockbuster, waarin iedereen bruist en vastgekleefd is aan de eindeloze stroom experts die op onze schermen marcheert.
Af en toe is het goed om er even helemaal tussenuit te zijn. Maar net op het moment dat je dacht dat je weg was, trekken ze je meteen weer naar binnen… Je kunt niet eeuwig in de lucht blijven. Het vliegtuig moet immers landen. Zelfs vogels moeten in hun nest rusten. Dus wat doe je dan; wat gebeurt er als je weer op de grond komt? – dat is de grote vraag. Het is, in ieder geval relatief, gemakkelijk om naar de hemel te ontsnappen.
Kunnen wij echter onze integriteit op aarde behouden?
Het vooruitzicht kan behoorlijk beangstigend zijn, zo niet ronduit deprimerend. En dus, terwijl mijn vlucht naar het oosten vliegt en de zon sneller ondergaat dan normaal, denk ik dat het een goed idee is om boven de zon te kijken en te zien wat de engelen te zeggen hebben van ‘achter het gordijn’.
Ik geloof niet dat we de piloot nog hoger kunnen laten vliegen; ze bevelen ons namelijk om ‘onze veiligheidsgordels vast te maken’. Dus ik denk dat we geen andere keus hebben dan onszelf naar daarginds te verheffen.
Er is een zwakke maar duidelijke stem te horen die zegt: “Torah is niet in de hemel”, Torah is op aarde. Kijk in de Thora die je hieronder hebt, en je zult je antwoorden vinden.
Deze week beginnen we met het lezen van het derde boek van de Thora: Vayikra, Leviticus. Omdat het de Sjabbat vóór de feestdag Poerim is, lezen we ook een extra speciaal hoofdstuk genaamd Parshat Zachor.
Zachor
Zachor betekent gedenken, verwijzend naar het openingsvers van dit hoofdstuk: Onthoud wat Amalek je heeft aangedaan. Tijdens de Perzische overheersing wilde Haman, net als zijn voorvader Amalek, het Joodse volk uitroeien. En zoals de geschiedenis heeft bewezen: dit scenario herhaalt zich in elke generatie keer op keer. We lezen dit hoofdstuk daarom als een opmaat naar het vieren van Poerim, toen het genocidecomplot van Haman werd verijdeld. En het Joodse volk overleefde opnieuw. Niet alleen overleefd, maar bloeide ook.
Omdat de Shabbat en de Parsha beide de naam Zachor uit één woord dragen, kunnen we diepgaande lessen trekken uit het concept van herinneren.
Bij het herinneren worden twee tegenstellingen benadrukt: bij het herinneren wordt het trieste feit blootgelegd dat iets essentieels vergeten is. Tegelijkertijd biedt het ons hoop en verlossing: dat we ondanks onze fouten een lang vergeten verleden kunnen terugvinden en opnieuw kunnen verbinden. Hoewel we misschien zijn afgedwaald van ons ware zelf, of zelfs verraden, herinneren we ons: we hebben toegang tot de bron die verborgen was, we verbinden ons met de manier waarop de dingen waren en met de manier waarop ze zouden moeten zijn.
Er zijn veel belangrijke dingen die goed zijn om te onthouden. Maar bovenal is de gave van de herinnering het vermogen om onze ware identiteit terug te winnen – iets dat vaak overstemd wordt in de chaos van onze dagelijkse routines en strijd om te overleven.
Ander perspectief
Ik kijk uit het raam en zie een ver land beneden. De kaart vertelt ons dat we zojuist over Engeland zijn gevlogen. Dan Frankrijk, België, Duitsland, Oostenrijk, Italië, Hongarije, Roemenië, Servië, Griekenland… Hoeveel geschiedenis zit er in elk van deze landen gegrift? Hoeveel lijden en bloed wordt er geabsorbeerd in hun aarde en rivieren? En hier zijn we dan, van bovenaf langs deze naties zoevend, nauwelijks in staat onderscheid te maken tussen het ene land en het andere. Toch herinneren wij ons. Zachor dwingt ons om te herinneren.
Het voelt goed om hier hoog in de hemel te zitten; het zorgt voor een nieuw perspectief, dat op de een of andere manier moeilijk te bevatten is als je op de grond bent. Het laat je de onbeduidendheid zien van zoveel dingen die wij belangrijk vinden. Ja, al deze machtige naties zijn slechts een stipje in het geheel der dingen.
En als we weer met beide benen op de grond staan, wat doen we dan om het perspectief te behouden: Zachor – We herinneren het ons.
Wat herinneren we ons? We herinneren ons dat we een beter zelf hebben dat op de loer ligt – wachtend om vrijgelaten te worden.
Leviticus
In een fascinerende toelichting op het thema van het boek Leviticus legt het commentaar Shaloh uit dat alle hoofdstukken van dit boek ons een blauwdruk bieden hoe we de kloof kunnen herstellen tussen ons huidige leven en het potentieel dat we allemaal in zich hebben; hoe we kunnen terugkeren naar ons wezenlijke zelf.
Het bestaan bestaat uit ruimte, tijd en geest (zijn). Aanvankelijk, op het moment van de schepping, waren alle drie transparante kanalen van goddelijke energie. De hele ruimte, elke hoek was gevuld met sublieme aanwezigheid. De hele tijd, elk moment was zich bewust van heiligheid. Alle wezens, man en vrouw, waren verbonden met hun bron en doel. Het lichaam van ruimte, tijd en mens waren allemaal één met hun ziel. Alles was naadloos: vorm en functie, materie en geest, lichaam en ziel.
Toen de mens voor de allereerste keer zijn Schepper trotseerde, vond er een grote afwijking plaats: het hele universum verschoof uit het centrum en verloor de focus, het lichaam van tijd, ruimte en de mens raakten niet meer op één lijn met zijn bron. Wanneer een machine de instructies van zijn ingenieur niet langer opvolgt, zal hij uiteindelijk zijn richting verliezen, tot het punt dat hij zichzelf schade berokkent.
Neem gezondheid als voorbeeld: ziekte en je ziek voelen zijn het gevolg van iets (dieet, gebrek aan lichaamsbeweging, gifstoffen) dat de stroom van levensenergie naar de lichaamscellen belemmert.
Korban
De Shaloh legt dus uit dat het boek Vayikra ons moet helpen onszelf opnieuw op één lijn te brengen. Toen de mens een transparant kanaal van het Goddelijke Beeld was, hoefde hij geen offer aan G-d te brengen om dichter bij het Goddelijke te komen (korban van het woord kiruv); hijzelf was een offer. Geen enkel individu of groep hoefde als ‘heilige priesters’ te worden aangemerkt; het waren allemaal priesters.
Toen de tijd op één lijn lag, was het niet nodig om bepaalde dagen als heilig te heiligen; alle tijd was heilig. Als de ruimte gecentreerd was, hoefde er geen specifieke ruimte geheiligd te worden; de hele ruimte was heilig. Maar nu moet de mens een offer brengen en tijd en ruimte heiligen – zoals uitvoerig besproken in het boek Vayikra. En dit werk bereidt de wereld voor op het realiseren van haar uiteindelijke doel, wanneer tijd, ruimte en de mens zich opnieuw zullen verbinden met hun bron en opnieuw een kanaal zullen zijn voor het Goddelijke, maar deze keer zal het universum een permanent thuis voor G-d zijn.
Leviticus is in feite de ultieme daad van herinneren – het opnieuw verbinden van onze huidige levens op aarde met de manier waarop het bedoeld was om geleefd te worden; het universum opnieuw afstemmen op zijn doel.
Onthouden
Laten we tijdens het lezen van Sjabbat ‘Zachor’ niet vergeten te onthouden. Terwijl je merkt dat je de aarde doorkruist en herhaaldelijk de nederige aardsheid van het leven tegenkomt, bedenk dan – Zachor – dat je van een grotere plaats komt, dat je van een hoger niveau komt.
Verheven gedachten van boven. Maar dan word ik grof herinnerd aan onze krappe ruimte en gerecyclede lucht (om nog maar te zwijgen van de maaltijden) in dit door de mens gemaakte vliegtuig. We hebben geleerd hoe we vliegmachines moeten bouwen, maar ik denk dat we het luchtruim nooit echt onder de knie zullen krijgen. Het is moeilijk voor te stellen dat zwevende vogels zich zo beperkt voelen…
Het is echter niet allemaal triest. Hierboven kunnen we wat perspectief krijgen – om de dingen te zien zoals ze werkelijk zijn en om te onthouden hoe ze zouden moeten zijn.
Maar uiteindelijk is de uitdaging hoe we op aarde trouw kunnen blijven aan onszelf. De Thora, die specifiek hieronder wordt gegeven, waar er “niets nieuws onder de zon” is, stelt ons in staat om boven en voorbij de zon te zweven en ons naar ongekende plaatsen te brengen waar nieuwheid, verandering en groei is.
En naar plaatsen die ons helpen herinneren.
Bron: Meaningful Life Center
Auteur: Rabbijn Simon Jacobson
Datum:22-03-2024
Website Website MLC
