Klik hieronder om naar de uitzending te luisteren:

Psalm 105

31 Hij sprak, en er kwamen steekvliegen
en muggen in hun hele gebied.

Over steekvliegen en muggen gesproken (2)
In de voorgaande aflevering stonden we eveneens bij dit onderwerp stil. Vandaag willen we daar verder nog even bij stilstaan.

We zagen al eerder dat vliegen voor mens en dier zeer vervelende diertjes zijn. De beeldspraak die aan deze insecten is ontleend, duidt dan ook de negatieve krachten in het menselijk bestaan. Vliegen en muggen staan voor last, dreiging en levensgevaar. Tegen die achtergrond lezen we de derde en vierde plaag, die God uitdeelt aan Egypte.

Het daar verschijnende ongedierte komt als het ware voort uit de eerste en tweede plaag, namelijk verandering van water in bloed en de kikkers. Insecten gedijen bij vocht en smerigheid. De vijfde en zesde plaag zijn het gevolg van de aanwezige insecten, de overdragers van ziekten. Vliegen, luizen, muggen – zij maken het leven voor mens en dier ondraaglijk. Stap voor stap wordt Egypte venijniger getroffen.

Totdat de tiende plaag aanbreekt, de dood.

De vlieg, evenals sprinkhanen en bijen, is metafoor voor een aankomende heerschappij, die andere heerschappijen doet ondergaan. Jeremia vergelijkt Egypte met een mooi rund, echter, het rund zal aangevallen worden door een stekend insect, het beeld voor het opkomende Babel (Jeremia 46:20).

Dat doet mij denken aan Beel-Zebub. Beel of Baal betekend Heer en Zebub heeft de betekenis van ‘vliegen’. Daarmee was Beel-Zebub dus de heer van de vliegen. Beel Zebub is in de bijbel een benaming voor Satan, de vorst of heerser van de demonen.

De naam Beëlzebul komt een paar keer voor in de evangeliën. Jezus’ tegenstanders beschuldigen hem ervan dat hij demonen uitdrijft met hulp van Beëlzebul. In Matteüs 10:25 gebruikt Jezus zelf deze naam om Satan, mee aan te duiden.

En zo zien we dat de mensen, de Egyptenaren door hun eigen god tegronde worden gericht. Inderdaad, het is zoals we lezen in Mattheus 12: elk koninkrijk dat verdeeld raakt tegen zichzelf, wordt een woestenij, en geen enkele stad of huis, tegen zichzelf verdeeld, zal standhouden;

In Matteüs 12, 24 wordt Beel Zebul de overste (archoon) van de demonen genoemd. In het veel latere en apocriefe Testament van Salomo wordt gememoreerd dat hij ooit de engel was met de hoogste rang in de hemelen, een engel die elders meestal satan wordt genoemd. Beel Zebul is dus één van de namen van satan, net als Belial en Asmodeus. In de synoptische evangeliën komt de naam Beëlzeboel zeven maal voor, altijd in discussies over de vraag of Jezus niet samenspant met satan als hij demonieën uitwerpt. Dat is niet verwonderlijk.

Op de achtergrond speelt de oude gedachte die menselijk handelen vooral ziet als de activiteit van een god of geest die in een mens of een groep mensen werkzaam is. De vraag is dan: welke geest beheerst het denken en handelen van mensen en groepen mensen? En vooral: wie is bij machte dat denken en handelen te vernieuwen en te veranderen? Dan moet de oude geest wel eerst verjaagd en gebonden worden, zegt Jezus (vers 29)!

Zo’n antieke voorstelling wordt weer actueel door het huidige inzicht over hoe ons denken en handelen feitelijk wordt bepaald door natuurlijke drijfveren, sociale invloeden en ongekozen toevalligheden waar we zelf geen greep op hebben en meestal ook geen weet van hebben.

Het gaat om de eindeloze hoeveelheid vanzelfsprekendheden waar we in ons denken en voelen vanuit gaan en die bepaalt wat we redelijk vinden en normaal , goed of verkeerd, aantrekkelijk of minder aantrekkelijk. Die vanzelfsprekendheden kiezen we niet bewust, maar worden in ons gepland door de ‘tijdgeest’.

Je kunt er eigenlijk niet aan ontsnappen tenzij door een ervaring die zo ingrijpt dat er een geestelijke transformatie plaatsvindt, een bekering zeg maar. Alleen als Gods Geest werkzaam is kunnen demonen uitgeworpen worden en heeft het koninkrijk van God ons bereikt. (vers 28).

En als dat geen zegen is.

God van trouw, u verandert nooit!

DELEN
[Sassy_Social_Share]

#0624 Psalm 105 -35- 2022-05-19