Klik hieronder om naar de uitzending te luisteren:

Psalm 105

37 Hij leidde hen uit met zilver en goud,
onder hun stammen was niemand die struikelde.

38 Egypte was blij toen zij wegtrokken,
want angst voor dit volk was op hen gevallen.

39 Hij spreidde een wolk uit om hen te bedekken
en gaf vuur om de nacht te verlichten.

40 Zij baden, en Hij deed kwartels komen,
Hij verzadigde hen met hemels brood.

41 Hij opende een rots en er vloeide water uit,
dat als een rivier door de dorre plaatsen stroomde.

42 Want Hij dacht aan Zijn heilige woord,
aan Abraham, Zijn dienaar.

43 Zo leidde Hij Zijn volk uit met vreugde,
Zijn uitverkorenen met gejuich.

#641 Over een wolk gesproken (1)
We zijn deze morgen bij een bijzondere passage in de Bijbel terecht gekomen: De verschijning van een wolk, die volgens de scheijver van de Psalm door de Aanwezige over het volk wrd uitgespreid om het volk te bedekken en vuur om de nacht te verlichten.

Degenen die bekend zijn met de Bijbel zullen zich hierover niet verbazen, maar wanneer je dit voor het eerst leest en je daar een voorstelling van maakt zullen toch wellicht met de ogen knipperen.

Want deze wolk en dit vuur was gedurende de hele reis van ht volk bij hen. Vanaf het moment dat het volk uit Egypte vertrok tot het moment dat Israel het Beloofde Land intrekt. Gedurende de hele barre woestijntocht.

Bij de voorbereiding op deze ochtend kwam ik het achter dat er boeken en boekenvol over deze wolk die het volk begeleidde geschreven zijn. Zullen we gewoon eens beginnen?

In het Hebreeuws wordt hetzelfde woord gebruikt om zowel “oog” als “put” te betekenen (עַיִן ayin). Welke betekenis kwam eerst? Dat is moeilijk te zeggen, maar de metafoor, de beeldspraak die ingebed is tussen het verschil in betekenis tussen deze twee woorden gaat beide kanten op.

Een “oog” is de “put” van iemands gezicht, en, een “put” is het “oog” van de aarde.”

In het Nederlands kennen we de uitdrukking dat het oog de spiegels van onze ziel zijn. Onze ogen liegen niet: ze zijn de spiegels van onze ziel. Ze laten de waarheid zien in elke situatie, ongeacht het masker dat we op zetten.

En in Lukas 11 lezen we: De kaars van het lichaams is het oog; wanneer dan uw oog eenvoudig is, zo is ook uw gehele lichaam verlicht; maar zo het boos is, zo is ook uw gehele lichaam duister.
Eeuwenlang hebben geleerden nagedacht over het mogelijke verband tussen de Hebreeuwse woorden voor “wolk” עֲנַן en “gezicht” עֵינִי. Zoals we lezen in Exodus 40:38: Want de wolk van de HEERE was overdag op de tabernakel, en ’s nachts was er een vuur in, voor de ogen van heel het huis van Israël tijdens al hun tochten.

Wanneer de woorden worden teruggebracht tot de tweeletterige wortel ע-ן ayin en nun, blijken de woorden verwantschap te hebben.  Net als in het Engels wordt het Hebreeuwse woord voor “wolk” gebruikt om zowel een fysieke “wolk” te betekenen als de metaforische “wolk” die “duister” of “onduidelijk” betekent.

Miljoenen mensen werken tegenwoorden in op de computer in de cloud, in de wolk. Niet letterlijk natuurlijk, maar figuurlijk. Wanneer twee mensen elkaar begrijpen wordt gezegd dat ze “oog in oog” zien.

En er is geen reden om te denken dat de Bijbelschrijvers deze associatie niet zagen in de twee woorden die een nagenoeg een vergelijkbare schrijfwijze hebben met uitzondering van de zeer zachte medeklinker י yod, die vergelijkbaar is met de Engelse letter “y”. In Hebreeuwse gebedenboeken worden twee יְיָ yods gebruikt om Gods naam weer te geven.

Dus, kunnen we zeggen dat wanneer we Gods naam in een “wolk” plaatsen, we “zicht” hebben.

Maar het tegenovergestelde blijkt in het Hebreeuws ook waar: De Hebreeuwse woorden voor “zonde” heeft ook deze wortel. Het woord עָווֹן avone is een “zonde” die ons “oog” kan “vertroebelen” van goed zien.

Het woord עָוֹן avone wordt vaak vertaald als “ongerechtigheid”, en betekent letterlijk “verdraaid, pervers, gebogen, en afgeweken”. Een avone een zonde, komt voort uit een verdraaide en verwrongen kijk op de werkelijkheid en is een immorele zonde die voortkomt uit uit de hand gelopen emoties of lust.

Een avone, een zonde, wordt vaak begaan uit een zwakheid in karakter, en niet noodzakelijkerwijs in bewuste tarting van God. Dit type zonde wordt in verband gebracht met veel verslavingen. De persoon die deze zonde begaat is vaak misleid door zichzelf, en kan zelfs geloven dat hij of zij een goede reden heeft voor het gedrag. Bijvoorbeeld, wraakzuchtige gedachten en de meeste vormen van roddelen vallen in deze categorie van zonde.

Maar er is nog een heel ander aspect aan het Hebreeuwse woord anan dat “wolk” betekent, want het wordt in de Bijbel ook gebruikt voor “waarzeggerij”. Werd dit soort waarzeggerij door de Israelieten als een zonde beschouwd? Of werd de vorm van wolken in Bijbelse tijden gebruikt als een middel tot waarzeggerij? Het is mogelijk, het woord voor “wolk” echter met anna, een Arabisch woord voor “verschijning”, wat opnieuw de mogelijkheid met zich meebrengt dat het zien van een “oog” wordt geassocieerd met zowel “wolk” als “waarzeggerij”.

Het werkwoord ‘gânân’ heeft ook de betekenis van ‘bedekken’ of ‘overdekken’. De luchtwolken zijn, in zekere zin, een bedekking. Dit werkwoord komt voor in Genesis 9:14. Je zou kunnen schrijven: “als ik de aarde met wolken (of ‘bedekselen’) zal bewolken (of: ‘bedekken’).

De Statenvertaling geeft gewoonlijk een vorm van dit werkwoord weer door “guichelaar” of “guichelarij”; en de NBG door “toverij”, “wichelaar”, “toekomstvoorspelling”, “waarzegger”.

In dergelijke gevallen betreft het waarschijnlijk waarzeggerij door het waarnemen der wolken, ofwel het zich bezig houden met “bedekte” dingen (occultisme).

In Micha 5:11 lezen we: Ik zal de toverijen uit uw hand uitroeien en u zult geen wolkenduiders meer hebben.

Weer even terug naar de tekst uit Exodus 40 vers 38: Want de wolk van de HEERE was overdag op de tabernakel, en ’s nachts was er een vuur in, voor de ogen van heel het huis van Israël tijdens al hun tochten.

Dit vers uit de Torah, kunnen we op grond van wat we hiervoor allemaal in de Schrift gevonden hebben een unieke interpretatie geven. Hier is een voorbeeld: “Wanneer datgene wat het zicht van het volk verduisterde opsteeg, konden zij zich verplaatsen (lit. “hun tentstaken optrekken”). Maar wanneer hun zicht werd verduisterd door bewolkte onzekerheid, bleven zij in hetzelfde kamp.”

En eerlijk, zo heb ik de tekst nog nooit begrepen. Inderdaad, het Hebreeuws is een unieke taal.

Nu nog heel even naar wat wij de vuurkolom noemen.

Wat brengt de mensen, behalve de maan, zicht in de nacht? Een goed vuur, een fakkel, of een lantaarn. Dus zelfs ’s nachts mochten de Israëlieten zien wat er voor hen lag. Wat is het onderliggende principe van beweging en rust tijdens de Exodus?

Eerst moet de wolk (onzekerheid, twijfel, duister zicht) opstijgen, zodat we vooruit kunnen komen.

Dit is wat de Israëlieten leidde gedurende alle tweeënveertig reizen gedurende alle veertig jaar in de woestijn. De Israëlieten leerden hoe zij de wolken konden lezen, net zoals wij vandaag leren hoe wij onze emoties kunnen “lezen” in de ogen. Wij leren hoe wij datgene kunnen “lezen” wat ons verhindert om helderziende beslissingen te nemen, terwijl wij vooruitgaan in ons leven.

Tot slot, ter afluiting vanmorgen nog even dit. De betekenis van wolken kan zowel positief als negatief worden uitgelegd. We spreken van iemands gedachten die troebel zijn (wat ‘onduidelijk’ of ‘duister’ betekent).We zeggen bijvoorbeeld dat “elke wolk een zilveren randje heeft” alsof de wolk symbool staat voor pijnlijke situaties. We zeggen over iemand dat hij met zijn hoofd in dewolken loopt alsof wolken een symbool zijn van onrealistisch denken.

Dus, wat is het? Geluk of onduidelijkheid? Hoewel het Bijbels Hebreeuws ditzelfde begrip ook had in de uitgebreide betekenis van het woord “wolk”, spreekt de Torah over wolken in hun beschermende hoedanigheid. Bijvoorbeeld: “En de JHWH ging overdag voor hen uit in een wolkkolom, om hen de weg te wijzen; en ’s nachts in een vuurkolom om hen licht te geven; opdat zij dag en nacht zouden gaan (Exodus 13:21).”

De wolk beschermde de Israëlieten in de woestijn tegen de hitte van de dag, net zoals de vuurkolom hen verwarmde in de koude nachten.

Een even positieve kwaliteit van wolken wordt gezien wanneer tegen Mozes wordt gezegd: “Zie, de Glorie van de JHWHverscheen in de wolk (Exodus 16:10).” In zijn beschermende hoedanigheid wordt de wolk geïdentificeerd als een soort beschermende bedekking of dakbedekking op de heilige ontmoetingsplaats.

De Thora verklaart: “En de wolk bedekte de tent der samenkomst, en de heerlijkheid van JHWH vulde de tabernakel. Exodus 40:44.”

Als dat geen zegen is.

DELEN
[Sassy_Social_Share]