Ik ben nog steeds zwaar onder de indruk van de herdenking in Enschede van de Genocide Arameeërs 1915 dinsdag jl. Ik werd met warmte begroet, pontificaal op de eerste rij gezet, vooraan in het midden geplaatst. Ik had het gevoel dat ik werd gezien als de eregast. Die behandeling werd door mij niet gezien als een eerbetoon aan mij als Binyomin Jacobs, maar als een eerbetoon aan mijn positie of, nog beter verwoord: een eerbetoon aan de Joodse gemeenschap. Maar eigenlijk was het ook geen eerbetoon aan de Joodse gemeenschap, maar het was een gevoel van verbondenheid met Joden en met Israël. Na afloop werd me dat erg duidelijk. De een na de ander wilde met mij een selfie, uitgebreid werden er foto’s gemaakt en de een na de ander vertelde mij dat onze Aartsvader Awraham en hun volk uit dezelfde streek kwamen. En dus zijn we broeders. In Jeruzalem hebben ze een eigen Armeense wijk en aldaar een eigen gemeenschap, werd me vol dankbaarheid verteld.
Twee jaar geleden is hun gemeenschap dusdanig erkend dat ze in hun paspoort nu ook hun Armeense identiteit vermeld krijgen, hetgeen voor hun een grote erkenning betekende. Ik kan me daar van alles bij voorstellen. Toen ik zo’n 45 jaar geleden als geestelijk verzorger van het Sinai Centrum lid werd van de VGVZ, heb ik soortgelijk meegemaakt. De VGVZ is een soort vakbond van geestelijk verzorgers in de gezondheidszorg. Toen ik daarvan lid werd rees de vraag van welke bloedgroep ik lid moest worden. Bloedgroep??, hoor ik u denken. Was voor mij toentertijd een groot vraagteken. Maar dat zit als volgt: De VGVZ was verdeeld in sectoren en in bloedgroepen. Ik zat dus bij de sector psychiatrie en bij de bloedgroep niet-gelovigen. De bloedgroepsverdeling heeft dus van doen met je geloof. Er was een bloedgroep Katholiek en een bloedgroep Protestant. Maar waar moest ik als Jood geplaatst worden. Dus jarenlang bleef ik zweven tot er ook geestelijke verzorgers vanuit het Humanistisch Verbond zich wilden aansluiten en er een bloedgroep niet-gelovigen werd opgericht. En daar werd ik dus gedeponeerd, gedumpt. Zo voelde ik dat! Later werd er een piepkleine Joodse bloedgroep opgericht met mij als voorzitter, secretaris en penningmeester.
De periode dat ik tot de ongelovigen werd gerekend, voelde niet goed. En daarom begrijp ik het geweldige gevoel dat de Armeniërs nu eindelijk in hun paspoort, waarin in Israël ook je identiteit vermeld staat, gewoon genoemd worden voor wat ze zijn, ondanks hun numerieke kleinschaligheid. Maar ik werd door meer getroffen. Door de etnische zuivering in 1915, de genocide die door vele landen nog steeds niet worden erkend als zodanig, kreeg de genocide op de Joden bestaansrecht. De nazi’s zagen namelijk, en dat werd ook zo door hen uitgesproken, dat de wereld wegkeek toen de genocide plaatsvond. En dus hoefden Hitler en consorten niets te vrezen als de Joden zouden worden afgevoerd. De honderden deelnemers waren allen uit hun eigen gemeenschappen in de regio Twente. Ook onder hen opvallend veel jongeren.
Waarom de Joodse Gemeente Twente niet aanwezig was, weet ik niet. Misschien waren ze gewoon niet uitgenodigd. Maar voor mij waren de grote afwezigen PKN en RK. Deed me denken aan de toespraak die ik vijf jaar geleden heb gehouden en waarin ik in duidelijke taal mijn verbazing uitsprak dat bij de protestdemonstratie die aandacht vroeg voor de moord op tienduizenden christenen in Irak, PKN en RK de grote afwezigen waren. Wel aanwezig was een vertegenwoordiger van Christenen voor Israël, maar daarbij is het naar mijn beste weten, qua vertegenwoordiging vanuit Christelijk Nederland, gebleven.
Ondertussen ben ik toch bezorgd en teleurgesteld dat n.a.v. het vorige NIW, waarin verslag werd gedaan van de problemen die gewone Nederlandse kinderen, met Joods geloof, onder toeziend oog van de schoolleiding, worden aangesproken (om het maar even heel fijntjes te benoemen) op hun Jood-zijn. En ik vermoed dat tijdens de geschiedenisles op school de genocide 1915 (omwille van de goede betrekkingen met Erdogan) niet vermeld wordt. Naast mijn pastorale activiteiten heb ik ook uitvoerig gesproken met een politieagent. Hij voelt het antisemitisme en het antizionisme gestaag groeien en dat vervult deze niet-joodse agent met grote zorg. Maar wat eraan te doen? En wat doen we als Joods Nederland nadat in het vorige NIW uitgebreid is geschreven over het antisemitisme op scholen, er geen enkele reactie is gekomen in de Tweede Kamer. Taal nog teken! Maar ja, denk ik dan, we zijn ook nog maar erg klein. ….
Gedurende coronatijd houdt Opperrabbijn Jacobs een dagboek bij voor het Joods Cultureel Kwartier. NIW publiceert deze bijzondere stukken dagelijks op https://niw.nl/category/dagboek/