Knessetlid Gideon Sa’ar heeft dinsdagavond in een persconferentie aangekondigd de Likoed te verlaten, en een nieuwe partij op te richten aan de rechterkant van het politieke spectrum. De voormalig minister van Onderwijs en Binnenlandse Zaken verklaarde dat zijn voormalige partij een “hulpmiddel voor de persoonlijke belangen van degene die aan de macht is, waaronder zijn strafzaak”, en hekelde de “persoonlijkheidscultus” rondom Netanyahu: “De tijd is gekomen om Netanyahu te vervangen.” Al zijn de vierde verkiezingen in twee jaar tijd nog niet uitgeroepen, de campagnes ervoor zijn al in volle gang.
‘Troonsopvolger’ wil premier worden
In 2017 werd hij nog door de Jerusalem Post uitgeroepen tot de ‘troonsopvolger’ van premier Benjamin Netanyahu. Bij een leiderschapsverkiezing van de Likoed in december 2019 stelde Sa’ar zich kandidaat voor het leiderschap tegen Netanyahu. De opvolging bleef uit: Netanyahu won met 72,5% van de stemmen.
Verwacht wordt dat Derech Eretz-Knessetleden Yoaz Hendel en Zvi Hauser zich bij de nieuwe partij van Sa’ar zullen aansluiten, die zich eerder van Blauw Wit afsplitsten om een regering van Benny Gantz zonder Netanyahu en met de Verenigde Lijst te voorkomen. Verder wordt openlijk gespeculeerd dat Likoed-Knessetlid Yifat Shasha Biton zal overstappen naar de nieuwe partij, nu zij zich als voorzitter van de coronacommissie in de Knesset tegen lockdownmaatregelen verzet, en daarbij gesteund werd door Gideon Sa’ar. Bovendien is zij nog steeds op papier de leidster van voormalige partij Kulanu, die in 2019 opging in de Likoed. Al eerder besprak zij de mogelijkheid om zich weer als Kulanu af te splitsen. Voormalig generaal en stafchef van de IDF Gadi Eisenkot wordt ook in verband gebracht met Sa’ar’s nieuwe partij, in de lange Israelische traditie van generaals die de politiek in gaan.
Nieuwe Hoop?
De nieuwe partij zou volgens aanvankelijke berichten Nieuwe Hoop (Tikwa Chadasja) genoemd worden. Dit is ook de titel van de eerste Star Wars-film, zoals velen reeds hebben opgemerkt.
Bronnen nabij Sa’ar berichten inmiddels dat ‘Nieuwe Hoop’ de slogan en niet de naam van zijn partij zal zijn, in tegenstelling tot wat het logo dat zij al ontworpen hebben doet vermoeden.
Knessetcommissie prikt verkiezingsdatum
Inmiddels heeft een Knessetcommissie onder leiding van Blauw Wit 16 maart aangewezen als datum voor nieuwe verkiezingen. Voordat die er kunnen komen, moet de Knesset nog tweemaal stemmen over de motie van wantrouwen tegen de regering.
Volgens een opiniepeiling afgenomen enkele uren na de aankondiging van Sa’ar, zou de nieuwe partij zetels wegsnoepen bij alle partijen behalve Shas en Verenigd Tora Jodendom (beiden charedisch), Meretz (links) en de Verenigde Lijst (Arabisch). Deelname van Sa’ar zou het des te onwaarschijnlijker maken dat de Arbeidspartij als Knessetfractie overleeft. Niet alleen is zij opgegaan in Blauw Wit, maar Blauw Wit zou slinken tot slechts zes zetels:
De peiling luidt als volgt:
- Likoed – 25 zetels
- Yamina – 19
- Nieuwe partij Sa’ar – 17
- Yesh Atid – 14
- Verenigde Lijst – 11
- Shas – 9
- Verenigd Tora Jodendom – 7
- Yisrael Beitenu – 7
- Blauw Wit – 6
- Meretz – 5
Dit resultaat zou waarschijnlijk evenmin als de huidige Knessetsamenstelling tot een stabiele coalitie leiden, aangezien Sa’ar’s nieuwe partij voor een regering zonder Likoed de Verenigde Lijst nodig zou hebben. Al eerder weigerden Hauser en Hendel een samenwerking met de Arabische fractie toe te laten.
Staatsmanschap of bait and switch?
In een vertoon van wat men in Israel staatsmanschap (mamlachtioet) noemt, een veel geprezen maar slechts sporadisch vertoonde deugd in de Israelische politiek, vertrekt Gideon Sa’ar per direct uit de Knesset en geeft zijn zetel op aan de volgende kandidaat op de lijst van de Likoed. Deze zetel is immers met Likoed-stemmen verkregen, zo verklaart Sa’ar. Shevah Stern, die waarschijnlijk de Likoed-zetel zal overnemen, voorzag als een echte Israeli consequenties voor zijn garderobe: “Als ik een pak moet gaan kopen, doe ik dat maar. Dat deed ik niet voor de bruiloft van mijn zoon vorige week.”
Overigens is het inmiddels een Israelische politieke traditie dat splinterpartijen zich vlak voor verkiezingen van grotere partijen afsplitsen, om zich vervolgens officieel of officieus na de verkiezingen bij de Likoed aan te sluiten, meestal in ruil voor een ministerschap of andere politieke gunsten. Een soortgelijk proces zagen wij eerder bij onder meer Kulanu, Gesher, Derech Eretz, en Habayit Hayehudi, allen in de afgelopen verkiezingstrilogie. Naar verwachting houden (oud-)burgemeesters Ron Huldai (ex-burgemeester Tel Aviv) en Haim Bibas (Modi’in) hun kruit voorlopig droog, en wachten zij met het uitroepen van hun aangekondigde nieuwe partijen tot de vierde verkiezingen van deze cyclus daadwerkelijk zijn uitgeroepen.
Bronvermelding:
Datum: 09-12-2020
Auteur: JOSHUA FRIEDMANN
Beeld: Knessetlid Gideon Sa’ar (Foto: Ziv Koren)
Website: CIDI
