Vanavond begint het Joods Nieuwjaar, Rosj Hasjana bij zonsondergang wanneer volgens de joodse kalender een nieuwe dag begint, dus op maandagavond 6 september.
Het begin van het Joodse jaar 5782. 1 en 2 Tisjri. De eerste twee dagen van de joodse maand Tisjrie, de zevende maand van de joodse kalender, is het Rosj Hasjana, het Joods Nieuwjaar. Ook wel: ‘Hoofd van het Jaar’, Jom Teroe’a, de dag van het Bazuingeschal.
Dertig dagen lang, in de Hebreeuwse maand Eloel, bereiden Joodse mensen zich voor op de komende feestdagen. Iedere morgen denken zij in hun gebeden na over hun gedrag van het afgelopen jaar. Zij denken na over het kwaad dat zij hun vrienden of kennissen misschien hebben aangedaan. Zij vragen vergeving aan ieder die zij misschien hebben gekwetst en als zij wellicht onbewust iemand hebben gekwetst, vragen zij voor alle zekerheid vergeving aan ieder die zij kennen. Zij sturen kaarten met goede wensen rond:
Dat je opgeschreven mag staan voor een goed jaar.
Iedere ochtend van deze bijzondere maand horen zij het geschal van de sjofar, de ramshoorn. Dan worden zij eraan herinnerd dat het een bijzondere tijd is en dat een heilige periode op het punt staat aan te breken.
Als Eloel voorbij is begint de maand Tisjrie. De eerste tien dagen van Tisjrie staan bekend als Hoogheilige Dagen. Dit zijn de belangrijkste dagen van het hele Joodse jaar. De eerste twee dagen is het Rosj Hasjana, het Joodse Nieuwjaar. De laatste dag is het Jom Kippoer. De dagen ertussenin worden dagen van bekering genoemd.
Rosj Hasjana valt in de herfst, gewoonlijk in september of oktober. Het opent een gloednieuw kalenderjaar voor Joodse mensen. Maar Rosj Hasjana is niet alleen het Joodse Nieuwjaar, het is ook wat Joodse mensen Jom Hadin noemen, de Oordeelsdag.
Volgens de Joodse overlevering bestaat er in de hemel een symbolisch boek, waarin alle daden van de mens staan geschreven. Aan de ene kant staan zijn goede daden en aan de andere kant zijn slechte. Joodse mensen geloven dat God op Rosj Hasjana in dit Symbolische boek kijkt en het gedrag van iedereen afzonderlijk in het afgelopen jaar bestudeert. Is hij een goed mens geweest? Heeft hij geprobeerd behulpzaam te zijn? Heeft hij iemand gekwetst, zonder dat hij het wist? God bestudeert alle daden van de mens. De volle tien Hoogheilige Dagen blijft het hemelse boek geopend. Als de zon ondergaat op Jom Kippoer tekent God het op of Hij schrijft in wat ieders lot in het komende jaar zal zijn.
Omdat het lot van de mens met bezegeld is vooraleer Jom Kippoer ten einde loopt, proberen Joodse mensen vanaf Rosj Hasjana betere mensen te worden. Zij proberen tot inkeer te komen, dat wil zeggen, zij trachten zich alles te herinneren wat zij in hun leven verkeerd hebben gedaan, om dan hun leven te kunnen beteren. Door hun berouw hopen zij ingeschreven te worden voor een beter leven.
Het is een heel ernstige en een heel heilige tijd. Omdat Rosj Hasjana zo’n heilige tijd is, brengen Joodse mensen vele uren biddend in de synagoge door. Veel Joden dragen eenvoudige witte kleren om zichzelf te herinneren aan de heiligheid en de zuiverheid van de tijd. De gebeden die zij zeggen uit een speciaal Rosj Hasjana gebedenboek, zijn oud en mooi en als gedichten geschreven. Soms worden ze als liederen gezongen. Dezelfde sjofar die in de maand Eloel iedere morgen éénmaal werd geblazen, klinkt meer dan honderd keer op de dagen van Rosj Hasjana. Scherp en trillend klinken de lange en de korte stoten. Zij versterken de heilige gevoelens van die tijd.
Rosj Hasjana (Joods Nieuwjaar)Op Rosj Hasjana lezen Joodse mensen dat deel van de Bijbel dat over het offer van Isaäc gaat. Het vertelt hoe God aan Abraham het bevel gaf zijn zoon Isaäc te nemen, zijn enige zoon die hij zo diep liefhad, om hem aan God te offeren. Abraham had een groot geloof in God en trof voorbereidingen om te voldoen aan Zijn bevel. Hij nam de jongen en bracht hem naar een verafgelegen plaats en hij bouwde het altaar zoals God bevolen had. Toen hij het mes ophief, hoorde Abraham Gods stem die hem zei zijn zoon geen kwaad te doen. Hij moest in zijn plaats een dier offeren.
Toen Abraham om zich heen keek, bemerkte hij een ram die met zijn horens vastzat in het struikgewas. Deze ram zou Abrahams offer zijn aan God. Tot op de dag van vandaag herinneren Joodse mensen zich Abrahams grote geloof in Gods eigen wegen als zij de sjofar, de ramshoorn, horen.
Rosj Hasjana (Joods Nieuwjaar)Op Rosj Hasjana zijn er allerlei interessante gebruiken. Het speciale feestbrood, de challa, dat gewoonlijk de vorm van een vlecht heeft, wordt ter ere van deze feestdag rond gebakken, zoals het huisje van een slak. Dat herinnert de mensen eraan dat het jaar een kringloop is.
Een ander gebruik is het eten van zoetigheid, zoals stukjes appel of challa gedoopt in honing. Dat is het symbool van een zacht jaar. Een ander gebruik is het eten van vers fruit van het seizoen na er een gebed over uitgesproken te hebben. In de namiddag van de eerste dag van Rosj Hasjana wandelen sommige Joden bij voorkeur langs een stromend water en zeggen dan een speciaal gebed, Tasjlich geheten. Als zij hun gebed beëindigd hebben, werpen zij broodkruimels in het water, opdat hun slechte daden net als de kruimels zullen wegdrijven.
Een hele lange inleiding, maar misschien heb je er ook iets van geleerd wat je nog niet wist.
Het lied ‘Avinoe Malkenoe’ is een gebed dat tijdens het Joodse Nieuwjaar en Jom Kippoer wordt gebeden. De tekst wil ik u niet onthouden want die is zeer indrukwekkend, zeer intens:
Onze Vader, onze Koning, wij hebben gezondigd voor uw aangezicht.
Onze Vader, onze Koning, wij hebben geen die ons regeert dan u.
Onze Vader, onze Koning, wees met ons ter wille van Uw naam, die wij dragen.
Onze Vader, onze Koning, laat het nieuwe jaar voor ons een goed jaar worden.
Onze Vader, onze Koning, elk besluit dat hard en zwaar voor ons zou zijn om het te ondergaan, vernietig dat, neen, laat het niet over ons uitgesproken worden.
Onze Vader, onze Koning, laat ophouden elke beschikking over ziekte, over oorlog, over hongersnood, die tegen ons zou uitgesproken zijn.
Onze Vader, onze Koning, vergeef ons en scheld ons kwijt wat wij verkeerd deden.
Onze Vader, onze Koning, voer ons terug, in een volledige en algehele terugkeer tot U.
Onze Vader, onze Koning, geef een algehele genezing aan de zieken van Uw volk.
Onze Vader, onze Koning, vermeld onze naam ten goede.
Onze Vader, onze Koning, schrijf ons in in het boek van een goed leven.
Onze Vader, onze Koning, schrijf ons in in het boek van verlossing en hulp.
Onze Vader, onze Koning, schrijf ons in in het boek, waarin een goede beschikking valt over de mogelijkheid ons in leven te houden.
Onze Vader, onze Koning, laat wat wij goed deden voor ons opgetekend blijven.
Onze Vader, onze Koning, schrijf ons in in het boek van vergeving en kwijtschelding.
Onze Vader, onze Koning, laat er spoedig hulp voor ons ontstaan.
Onze Vader, onze Koning, geef Israël Uw volk zijn glorie.
Onze Vader, onze Koning, vul onze handen met Uw rijke gaven.
Onze Vader, onze Koning, hoor naar onze stem, wees ons een bescherming, schenk ons uw liefde.
Onze Vader, onze Koning, aanvaard ons gebed in liefde en laten de woorden van ons gebed Uw wil zijn.
Onze Vader, onze Koning, open de poorten van de hemel, opdat ons gebed er moge doordringen.
Onze Vader, onze Koning, denk er toch aan dat wij alleen maar stof zijn.
Onze Vader, onze Koning, laat ons niet onverhoord van U gaan.
Onze Vader, onze Koning, moge dit uur een uur zijn waarin Uw liefde en Uw welwillendheid waken over ons.
Onze Vader, onze Koning, ontferm u over ons en over onze kleine kinderen.
Onze Vader, onze Koning, doe het ter wille van die vermoord werden, omdat ze de eenheid van Uw naam verkondigden en als martelaren stierven.
Onze Vader, onze Koning, doe het om Uwentwil en niet om de onze.
Onze Vader, onze Koning, doe het om Uw liefde, die zo groot is.
Onze Vader, onze Koning, wees ons genadig, verhoor ons, wij hebben geen daden waarop wij ons beroepen kunnen, maar toch, laat Uw recht, dat Gij spreekt over ons, de mildheid kennen van Uw trouw, ja, wil ons helpen.
