De Duitse rechtbank in Hamburg heeft vandaag de 93-jarige Duitse oud-SS’er en concentratiekampbewaker Bruno Dey veroordeeld tot twee voorwaardelijke gevangenisstraf, nadat ze tot de slotsom is gekomen dat Dey wel degelijk schuld heeft aan de moord op tenminste 5230 Joden en andere gevangenen in een kamp nabij het Poolse Gdansk.
“Moord verjaart in Duitsland niet. Daarom bent u ook 75 jaar na de feiten nog verantwoordelijk voor het onrecht dat de gevangenen van concentratiekamp Stutthof is aangedaan en wordt u aan het eind van uw leven bestraft’’, sprak de rechtbankvoorzitter tegen Dey die zijn vonnis schijnbaar emotieloos aanhoorde.
Dey kwam drie weken voor zijn 18e verjaardag in 1944 in dienst van de SS in Nazi-Duitsland en werd als kampbewaker toegewezen aan het concentratiekamp Stutthof, nabij het huidige Poolse Gdansk. Tijdens de zittingen gaf hij toe daar te hebben gewerkt en dat hij getuige is geweest van de wrede omstandigheden waarin de gevangenen zaten. Ook getuigde hij tijdens het proces dat hij het geschreeuw en gerommel uit de gaskamer had kunnen horen en niemand er uit vandaan heeft zien komen.
Omdat Dey destijds nog net minderjarig was toen hij aan zijn dienstplicht begon in Nazi-Duitsland, als lid van een SS-doodskopeenheid, stond hij nu voor de jeugdrechter, die hem maximaal tien jaar celstraf had kunnen opleggen. De verdediging voerde aan, dat hij destijds in een kwetsbare positie zat waardoor hij niets heeft kunnen doen aan het geweld. Hij zou zichzelf in gevaar hebben gebracht als hij zich had onttrokken aan de hem opgelegde bevelen. De officier van justitie wierp tegen, dat Dey terdege een keuze had om wel of niet deel te nemen en dat hij goed op de hoogte was van de misdaden die er werden gepleegd, maar er niets tegen deed.
De verdediging vond dat Dey geen blaam trof. Volgens hem had hij van horen zeggen dat de gevangenen niet meer levend uit de gaskamers kwamen, maar had zelf geen geweld tegen hen gebruikt. Op de zitting van 20 mei zei hij: “Ik voel me niet schuldig over wat er destijds is gebeurd. Ik heb er niets aan bijgedragen behalve als bewaker.’’ Toch heeft hij tijdens het proces zijn excuses aangeboden aan “alle mensen die deze helse waanzin hebben doorgemaakt. De beelden van alle ellende en verschrikkingen hebben me de rest van mijn leven geplaagd”, aldus Dey.
De officier van justitie, Lars Mahnke, zei tijdens de zitting van 6 juli, dat er geen twijfel over mogelijk is dat Dey opzettelijk heeft meegewerkt aan een “door de staat georganiseerde slachting”. Vanwege de eerdere veroordeling van de beruchte Oekraïense Sobibor-kampbewaker John Demjanjuk in 2011, waarin werd gesteld dat slechts zijn aanwezigheid als kampbewaker aldaar zijn medeplichtigheid aan de moord op 28.000 Joden aantoonde, kon Dey persoonlijk schuldig worden bevonden. Hoewel niet kon worden aangetoond dat Demjanjuk zelf daadwerkelijk mensen had omgebracht, was hij er wel van op de hoogte. De veroordeling in die zaak biedt nu jurisprudentie voor de veroordeling van Bruno Dey en voor de vervolging van de overige nog levende oud-SS kampbewaarders.
Afbeelding: AFP
