Een nieuwe verbluffende ontwikkeling: zondag vloog de Israëlische premier Benyamin Netanyahu naar Saoedi-Arabië, voor een ontmoeting met de de-facto heerser van het Koninkrijk: kroonprins Mohammed Bin Salman. Hij wordt ook wel MBS genoemd door de media.
MBS staat bekend om zijn out-of-the-box denken en heeft ingrijpende hervormingen doorgevoerd in Saoedi-Arabië. Hij werkt ook aan een megaproject in de buurt van de Rode Zee. Daar wil hij een enorme stad van 26.500 vierkante kilometer bouwen, Neom genaamd, die via een gigantische brug een directe verbinding met het Sinaï-schiereiland zal hebben.
Netanyahu ontmoette MBS in Neom, samen met zijn nationale veiligheidsadviseur Meir Ben-Shabbat, zijn militaire secretaris Avi Bluth en Mossad-directeur Yossi Cohen. Yossi Cohen heeft ook een belangrijke rol gespeeld in de onderhandelingen die hebben geleid tot de zogenaamde Abraham-akkoorden, de vredesovereenkomsten tussen Israël, Bahrein en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). De minister van Buitenlandse Zaken van Saoedi-Arabië, prins Faital bin Fatahn, ontkende officieel de ontmoeting tussen Netanyahu en MBS. Maar vluchtradars in Israël bevestigden dat een privévliegtuig, dat Netanyahu eerder voor buitenlandse reizen gebruikte, om 19.30 uur opsteeg in de richting van Neom. Maandag om 12.30 uur landde het weer in Israël.
De reis werd al meer dan een maand voorbereid in Israël, maar werd strikt stilgehouden, omdat Netanyahu niet op zijn coalitiepartners in Blauw-en-Wit vertrouwt. Die partij wordt geleid door minister van Defensie Benny Gantz en minister van Buitenlandse Zaken Gabi Ashkenazi, allebei voormalige stafchefs van de IDF.
Netanyahu heeft een slechte relatie met zowel Gantz als Ashkenazi. De geheimzinnigheid rond zijn reis naar Saoedi-Arabië zou nu zelfs kunnen leiden tot nieuwe verkiezingen in Israël. Gantz vertelde leden van zijn Blauw-en-Wit factie dat dit geen behoorlijk gedrag was voor een premier. Hij dreigde te helpen om de regering omver te werpen en over te gaan tot vroege verkiezingen, ook al zou dit zijn eigen partij decimeren. Tijdens een factievergadering met leden van de Likoed zei Netanyahu: ‘jarenlang gaf ik nooit commentaar op deze zaken en zal er nu niet mee beginnen. Jarenlang heb ik geen moeite gespaard om Israël te versterken en de cirkel van de vrede uit te breiden.’
De bijeenkomst in Neom (de stad die momenteel in aanbouw is) kwam tot stand na Amerikaanse interventie. Minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo woonde de bijeenkomst ook bij. Hij moedigt andere Arabische Golfstaten aan om het voorbeeld van Bahrein en de VAE te volgen en hun betrekkingen met Israël te normaliseren, voordat de Amerikaanse president Donald J. Trump eind januari 2021 het Witte Huis verlaat.
Megastad, godsdienstvrijheid en Israël
MBS heeft in het verleden een speciale interesse getoond in het normaliseren van de banden met de Joodse Staat, en heeft ontmoetingen georganiseerd tussen Israëlische topfunctionarissen en Saoediërs tijdens een reis naar Caïro in maart 2018. Officieel ging de bijeenkomst over het ambitieuze plan van MBS om de megastad van Neom te bouwen, die deels ook in Jordanië en Egypte zal worden gebouwd. Maar de bijeenkomst ging ook over het aankomende Amerikaanse plan om het Palestijns-Israëlische conflict op te lossen. Het plan voor de bouw van Neom wordt geschat op 500 miljard dollar. De stad van 26.500 vierkante kilometer (ter grootte van België), omvat hydro-agrarische projecten, die naar verluidt met Israëlische hulp zullen worden gerealiseerd.
MBS heeft ook opgeroepen tot godsdienstvrijheid in Saoedi-Arabië. Hij heeft de hoofden van de Koptische Kerk in Egypte en de Anglo-Katholieke Kerk in het Verenigd Koninkrijk bezocht, terwijl hij een overeenkomst met het Vaticaan heeft getekend om kerken te bouwen in het ultraconservatieve moslimland. Later ontmoette MBS een delegatie van Joods-Amerikaanse leiders tijdens een lange reis in de Verenigde Staten, waar hij gesprekken voerde met Jared Kushner en Jason Greenblatt, de adviseurs van Trump over het Midden-Oosten en Israël.
De details van de vergadering met de Joodse delegatie werden later gelekt naar de media. Deze details suggereerden dat de Saoedische kroonprins de leider van de Palestijnse Autoriteit, Machmoud Abbas, en andere Palestijnse functionarissen had ‘gehekeld’, omdat ze elke kans om tot een vredesakkoord met Israël te komen, hadden afgewezen. De Palestijnse Arabieren zouden het vredesplan van Trump moeten accepteren of ‘gewoon moeten zwijgen’, vertelde MBS naar verluidt aan de Joodse leiders.
De veranderende Saoedische houding ten opzichte van Israël, geïnspireerd door kroonprins MBS, wordt ook weerspiegeld in publicaties van intellectuelen, commentatoren en journalisten in het olierijke Koninkrijk. Saoedische schrijvers ‘hebben meer en meer openlijk steun voor Israël uitgedrukt, zijn beleid ten aanzien van Iran goedkeurend en zelfs opgeroepen om betrekkingen te normaliseren en er vrede mee te sluiten,’ meldde het Middle East Media Research Institute in de zomer van 2018.
Bijvoorbeeld: in 2018 en 2019 vond de zogenaamde ‘Grote Mars van Terugkeer’ plaats, de door Hamas georganiseerde gewelddadige wekelijkse protesten aan de grens tussen Gaza en Israël. Sommige Saoedische commentatoren gaven toen Hamas en Iran de schuld van de dodelijke onrust, en zeiden dat Hamas en Iran ‘hun belangen behartigden ten koste van de kinderen van Gaza.’
Iran als grootste vijand
Iran heeft duidelijk de plaats ingenomen van Israël als grootste vijand van Saoedi-Arabië, een feit dat ook prominent aanwezig is in veel artikelen en commentaren die sinds die tijd in het land zijn gepubliceerd. ‘Vandaag de dag hebben de Arabieren geen andere keuze dan zich te verzoenen met Israël, en een alomvattend vredesakkoord (met het land) te ondertekenen, om gereed te zijn voor de confrontatie met het grote Iraanse plan in de regio, en (het Iraanse) nucleaire programma, en om een einde te maken aan (de Iraanse) inmenging in Arabische zaken,’ schreef Ahmad Al-Jumay’a in augustus 2018. Hij is de voormalige adjunct-hoofdredacteur van het Saoedische dagblad Al-Riyadh.
‘Als er een oorlog uitbreekt tussen Israël en Iran, gericht op het uitschakelen van de buitenlandse milities die Iran in Syrië heeft gebracht, wie zal je dan steunen?!… (Mijn) antwoord, waarvoor niet veel moed nodig is om het openlijk in de krant te zetten, is dat ik de kant van Israël zal kiezen,’ riep Ali Sa’d Al-Moussa, een columnist van het regeringsdagblad Al-Watan later uit.
Het blijft onduidelijk wat het standpunt van de Saoedische koning Salman is over de nieuwe toenaderingen tussen zijn zoon Mohammed en de Israëlische regering. Maar in de realiteit is MBS de de-facto heerser van Saoedi-Arabië, en hij heeft keer op keer aangetoond, dat hij voorstander is van normalisering van de betrekkingen met de Joodse Staat.
Bronvermelding:
Datum: 27-11-2020
Auteur: Yochanan Visser
Beeld: Publiek Domein
Website: israeltoday.nl
