De afgelopen jaren is er in Israël een tekort aan ruimte ontstaan voor het begraven van de doden. Terwijl het aantal crematies in Nederland de laatste jaren is toegenomen, is dat in het Heilige Land vrijwel ongehoord. Net als in Nederland echter geldt dat over iedere cm2 moet worden nagedacht en zo ontstaan creatieve oplossingen, ook voor deze uitdaging.
Graftoren in Jeruzalems begraafplaats Har HaMenuchot. Credit: Olivier Fitoussi
Er zijn in de loop van de afgelopen twee decennia bijvoorbeeld steeds meer gebouwen met een heel aantal verdiepingen gebouwd speciaal als begraafplaats. In Har HaMenuchot bij Jeruzalem staat er zo één, net als Tel Regev in de ‘krayot’- buitenwijken van Haifa en de Yarkon begraafplaats naast Petach Tikvah. Hoewel deze begraafplaatsen met de beste bedoelingen door architecten zijn ontworpen, zijn ze toch een doorn in het oog vooral voor de bewoners van de steden dichtbij. Jaarlijks overlijden in Israël gemiddeld 45.000 mensen dus de vraag naar begraafplaatsen neemt alleen maar toe.
De bouw van een ondergrondse gravenstelsel van begraafplaats Har HaMenuchot nabij de wijk Givat Shaul in Jeruzalem nadert na drie jaar nu zijn voltooiing. Compleet met zeven verdiepingen, liftenstelsels, gemotoriseerde wagentjes en zelfs een museum in een nieuwe poging om het tekort aan begraafplaatsen te tackelen. Het eerste gedeelte – dat uit 8.000 graven van de totale 23.000 zal bestaan – zal naar verwachting na de Hoogtijdagen deze herfst openen.
Dit project is gebouwd in samenwerking met een privaat bedrijf genaamd Rolzur zonder enige financiële steun van de overheid en beslaat 25.000 m2 in omvang. “Als we dit niet hadden gedaan, dan zou ter aarde bestelling geprivatiseerd moeten worden. Dat was dan ook de voorkeur van de overheid,” aldus uitvoerend directeur Hananya Shahor van Kehillat Yerushalayim Hevra Kadisha (stichting voor begraafplaatsen) Het hele project heeft in totaal 300 miljoen NIS gekost, waarvan de afbetalingen over een lange periode zijn gespreid.
Credit: Olivier Fitoussi
“Er is geen moderne constructie ter wereld die hieraan gelijk is,” zei Shahor terwijl hij op het onderaardse gangenstelsel wijst. En daar lijkt hij gelijk in te hebben. Er zijn diverse mogelijkheden qua type graf mogelijk: een veldplaats (die “villa’s” worden genoemd) en gedeeltes met een hoge dichtheid waar de concentratie van graven 10 keer hoger is dan op een traditionele begraafplaats.
De inspiratie voor een ondergrondse gravenstelsel komt uit de geschiedenis. Te beginnen met de Piramiden en door de eeuwen daarna heen werden mensen ondergronds te ruste gelegd. “Dit stelsel is gebouwd met het oog op de toekomstige twee generaties die een graf nodig zullen hebben.” aldus Shahor. Op den duur zullen echter ook deze graven vol zijn en daarom wordt er al hardop nagedacht om bijvoorbeeld de oude methode van het “vergaderen van de beenderen” een jaar na overlijden nieuw leven in te blazen. Dit was een geaccepteerde methode van onze voorouders, dus waarom niet? Zelfs de Haredim hebben hier geen argument tegen.” volgens Dr. Yair Furstenberg, een professor van Talmud aan de Hebrew University, samen met Rabbi Rafi Ostroff en Yaakov Kreuzer.
“In het begin was het best lastig om mensen ervan te overtuigen dat een graf krijgen in een nis, maar dat is inmiddels nu wijd en zijd geaccepteerd. Mijn eigen ouders zijn ook op die manier begraven. Dit is toch de beste oplossing,” aldus Shahor.
Bron: Haaretz
Omslagfoto: Olivier Fitoussi
