De Deense speelgoedgigant Lego heeft afgelopen week haar eerste winkel in Israël geopend. Het bedrijf zei dat de winkel in het Dizengoff-centrum in Tel Aviv op woensdag 13 juli, tijdens de eerste drie uur van opening, door 5500 mensen werd bezocht.
Lego heeft 2,4 miljoen Sjekel (bijna 700.000 euro) geïnvesteerd in de 240 vierkante meter grote winkel, die nu een van de 678 Legowinkels wereldwijd is. Ze zullen zowel reguliere als op maat gemaakte Lego-producten verkopen. In de toekomst zal het ook een 3D-printer hebben, waarmee klanten Lego-look-a-likes van zichzelf kunnen printen. Ook zullen meer Legowinkels in Israël de deuren openen.
Religieus speelgoed
Zo’n Legowinkel in Israël is een enorme opwinding voor de meeste Israëlische kinderen. Al zullen veel ultraorthodox-Joodse kinderen hier amper opkijken van dit ‘grote nieuws’ dat menig krantenkoppen heeft gehaald in seculiere Israëlische kranten. Niet omdat onze kinderen niet graag met Lego spelen en ook niet omdat ze dit niet mogen. Maar eerder omdat ze hun eigen soort speelgoed hebben.
De speelgoedmarkt voor de ultraorthodox-Joodse gemeenschap is misschien dan wel niet de meest creatieve, maar het heeft niets van de wereldse popcultuur of enige andere vorm van invloeden die indruisen tegen de moraal en ethiek van het Jodendom. Want hoe kunnen we namelijk een Thoraleven leiden wanneer immoraliteit, promiscuïteit en slechte beeldvorming ons huis binnendringen en in de harten en denkwijze van onze kinderen worden geschroeid door de meest onschuldige dingen zoals speelgoed?
Dit is waar de religieus-Joodse speelgoedmarkt om de hoek komt kijken. De wat we frum (Jiddisch voor religieus) speelgoedvarianten zouden noemen, zijn opzettelijk ontleend aan typisch bewezen en geperfectioneerd speelgoed dat te vinden is in de meeste speelgoedkisten en kasten over de hele wereld. ‘Mitzvah Kinder’ lijkt veel op Little People van Fisher-Price, maar met chassidisch-uitziende poppetjes. De ‘Shpielmans’ lijkt op Playmobil en is zelfs gemaakt om in alle Playmobil-sets te passen. Het speelgoed komt samen met een volledig assortiment waarmee kinderen hun eigen versies van elk aspect van het religieus-Joodse leven kunnen creëren.
Joodse Lego
Maar net zoals we allemaal zijn opgegroeid met de Playmobil versus Lego competitie, is ook deze ‘competitie’ inbegrepen in de ‘frum speelgoedpakketten’ voor Joodse kinderen. Playmobil heeft de Shpielmans, terwijl Lego wordt gerepresenteerd door ‘Binyan Blocks’. Deze Joodse Lego heeft misschien niets Disney-gerelateerds, maar ze hebben wel scènes met een Sjabbat-tafel, een samenkomst met een chassidische Rebbe en een andere in een soeka (loofhut). En in plaats van een Batmobile, Star Wars Death Star of Turtle Van, heeft Binyan Blocks reddingsvoertuigen van Chaverim, Hatzolah en Shomrim. Dit zijn allemaal vitale Joodse liefdadigheidsorganisaties, waar elk ultraorthodox-Joods kind bekend mee is in de echte wereld. Maar natuurlijk mogen we de meest uitgebreide Binyan Blocks-sets niet vergeten: de ‘jesjiewa jongens’ en ‘grote sjoel’ (synagoge).
Geestelijk gezond speelgoed
Terwijl de niet-Joodse en seculiere wereld in het algemeen om ons heen hun invloed zelfs via speelgoed snel uitbreidde, werd het duidelijk dat religieus-Joodse kinderen meer opties nodig hadden dan het speelgoed dat beschikbaar was. Daarom kwamen de ultraorthodox-Joodse gemeenschappen met het idee voor speelgoed met een Joods thema.
“Veel van de Lego-thema’s die er zijn, zijn niet geschikt voor frum-kinderen”, legde Aron Weinberger, de oprichter van Binyan Blocks, uit in een interview in 2016 met het populaire ultraorthodox-Joodse Mishpacha Magazine. “We wilden Lego’s maken die kunnen worden gebruikt om dingen te bouwen die meer betekenis voor ons hebben.” En hoewel Binyan Blocks meteen populair was binnen de Joodse wereld, waren er ook veel niet-Joden die het ook waardeerden. “Ik heb e-mails gekregen van niet-Joden die om onze sets vroegen omdat het erg heilzaam is, [en] zonder filmthema’s,” legde Weinberger uit.
Bevestiging van vroom-Joodse levensstijl
De glimmende ‘Joodse Lego’ stenen bevestigen voor onze kinderen dat hun religieuze leven normaal, en zelfs iets stijlvol is. De speelgoedfiguren van Binyan Blocks, Shpielmans, of Mitzvah Kinder lijken op echte mensen die ze op straat voorbijlopen. Misschien lijken deze figuurtjes wel op hun eigen ouders, andere familieleden, of vriendjes (mijn kinderen hebben bijvoorbeeld een Mitzvah Kinder-poppetje dat daadwerkelijk lijkt op een van hun opa’s). Al met al legitimeert de ‘koosjere’ speelgoedindustrie voor onze kinderen een levensstijl die, afgezien van een aantal religieus-Joodse wijken, over het algemeen een culturele uitzondering is op de regel.
Voorlopig zijn mijn kinderen nog te klein om zelf met Lego te spelen. Maar dat betekent niet dat ze niet de nieuwste Mitzvah Kinder (de Fisherprice spin-off) willen. Want hoewel de figuurtjes en sets misschien verschillen van hun niet-Joodse tegenhangers, blijft de eindeloze kinderlijke opwinding voor nieuw speelgoed altijd hetzelfde.
Bronvermelding:
Datum: 20-07-2022
Auteur: Yoel Schukkmann
Beeld: CvI
Website: www.christenenvoorisrael.nl/
