De zogenaamde Abraham Akkoorden hebben blijkbaar ook gevolgen voor andere landen dan de Golfstaten en hebben zelfs een verandering teweeggebracht in de verslechterende relatie tussen Israël en Turkije. De aandacht in Israël is deze week echter vooral uitgegaan naar Bahrein, waar een historische ontmoeting plaatsvond tussen koning Hamad bin Isa Al Khalifa, zijn zoon kroonprins Salman en premier Naftali Bennett van Israël.
Bennetts bezoek aan Bahrein werd gekenmerkt door een vriendelijke toon en een ontvangst op de rode loper voor de Israëlische leider. Nadat Bennett een erewacht had geïnspecteerd, speelde een militaire band zelfs Israëls volkslied HaTikva. Dat was een zichtbaar ontroerend moment voor de premier, die de tekst van Israëls volkslied zong.
Gedeelde zorgen over Iran
Terwijl kroonprins Salman bin Hamad Al Khalifa in bedekte termen sprak over de gedeelde zorgen over de opmars van Iran in het Midden-Oosten, sprak Bennett openlijk over deze dreiging. Salman sprak over “verantwoordelijke naties die zich moeten inspannen om vrede te bereiken” in de regio, terwijl Bennett sprak over “grote veiligheidsuitdagingen die allemaal dezelfde bron hebben, namelijk de Islamitische Republiek Iran”.
De premier was, zoals gebruikelijk, openhartig en duidelijk over de pogingen om een nucleaire deal met Iran te sluiten, en noemde het “een strategische fout”. “Deze deal zal Iran in staat stellen zijn nucleaire capaciteiten te behouden en honderden miljoenen dollars te verkrijgen die de terroristische machine zullen versterken,” zei Bennett, die opnieuw waarschuwde dat deze “strategische fout” uiteindelijk de hele wereld zou treffen.
Bennett besloot deze week een team van Israëlische deskundigen naar Wenen te sturen in een poging de onderhandelende wereldmachten ervan te weerhouden een akkoord te bereiken met de Islamitische Republiek. Het team sprak onder meer met de Russische onderhandelaar Michail Oeljanov, die later op Twitter zijn waardering uitsprak voor het gesprek met de Israëli’s.
De Israëlische premier prees verder de samenwerking tussen het Israëlische leger (IDF), het Amerikaanse leger, en “Israëls vrienden in de regio” en zei dat deze samenwerking wordt geïntensiveerd. Deze samenwerking blijkt ook uit de defensieakkoorden die de Israëlische minister van Defensie Benny Gantz onlangs sloot met Marokko en Bahrein.
De Israëlische marine heeft nu zelfs een officier permanent gestationeerd in Bahrein, terwijl Israëlische onderzeeërs naar verluidt patrouilleren in de Perzische Golf.
Toenadering tussen Israël en Turkije?
Dan is er de voorzichtige toenadering tussen Turkije en Israël. Deze onverwachte ontwikkeling begon met een reeks telefoongesprekken tussen de Turkse leider Recep Tayyip Erdogan en de Israëlische president Isaac Herzog en volgde op toenaderingspogingen van Erdogan eind vorig jaar.
Erdogan belde Herzog bijvoorbeeld om hem te condoleren met het verlies van zijn moeder, die in januari overleed. Herzog werd later uitgenodigd voor een officieel bezoek aan Turkije, terwijl Bennett duidelijk maakte dat de president alle acties richting Turkije met hem coördineert.
De premier heeft echter ook aangegeven dat hij voorzichtig is als het op Erdogan aankomt, omdat de Turkse leider een lange geschiedenis van conflicten met Israël heeft. Deze conflicten begonnen tijdens en na de Eerste Gaza-oorlog (Operatie Gegoten Lood) in december 2008 en januari 2009.
Erdogan beschuldigde Israël toen van het “vermoorden van onschuldige Palestijnse kinderen” en stormde woedend uit een verhitte woordenwisseling met toenmalig president Shimon Peres tijdens het World Economic Forum in Davos in maart 2009.
Jaren later in 2018 riep Erdogan opnieuw zijn ambassadeur in Israël terug en verbande de Israëlische ambassadeur en consul uit Turkije nadat het IDF met scherp had gevuurd op Hamas-terroristen die probeerden Israël te infiltreren tijdens de zogenaamde ‘Grote Mars van de Terugkeer’ langs de Israëlische grens in Gaza
Daarna waren er regelmatig incidenten waarbij de Turkse dictator boos tegen Israël tekeerging of acties ondernam die de belangen van Israël ondermijnden, zoals het sluiten van een deal met Libië over nautische economische zones die zich uitstrekten van Tripoli tot Turkije.
Het bureau van Herzog bevestigde deze week dat de president naar verwachting begin maart naar Istanbul zal reizen voor een officieel bezoek. De Israëlische president ging vorige week eerst op bezoek in Cyprus en Griekenland, voor besprekingen met de leiders aldaar. Deze korte bezoeken zijn bedoeld om Cyprus en Griekenland ervan te verzekeren dat een eventuele nieuwe diplomatieke relatie met Turkije niet ten koste zal gaan van het nieuwgevormde bondgenootschap tussen Israël, Cyprus en Griekenland.
Wat zit er achter de koerswijziging van Erdogan?
In Israël wordt nu druk gespeculeerd over de reden achter de plotselinge koerswijziging van Erdogan ten opzichte van de Joodse staat. Er wordt onder meer verwezen naar de recente toenadering tussen Turkije en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE).
Erdogan bracht deze week, voor het eerst in tien jaar, een tweedaags bezoek aan de VAE, Israëls nieuwgevonden Arabische bondgenoot.
De VAE zijn om twee redenen belangrijk voor Erdogan. Ten eerste kunnen de VAE, na het herstel van de betrekkingen met Turkije, een belangrijke rol spelen bij de redding van de Turkse economie, die op de rand van de afgrond staat. Een tweede reden waarom Erdogan na tien jaar van geschillen goede betrekkingen met de VAE wil, is dat dit kan helpen het isolement van Turkije te doorbreken.
Turkije is van het grootste deel van de wereld geïsoleerd door het agressieve beleid van Erdogan, dat gebaseerd is op imperialistische aspiraties en de ideologie van de Moslimbroederschap.
De VAE en andere Arabische landen, met name Egypte, zijn sterk gekant tegen de ideologie van de Moslimbroederschap die Erdogan aanhangt. In de afgelopen jaren ontpopte de Turkse president zich als de leider van het islamitische blok dat deze ideologie propageert, en dit veroorzaakte niet alleen een conflict met Israël, maar ook met de VAE, Egypte en Saoedi-Arabië.
Professor Eli Podeh van de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem meent voorts dat betere betrekkingen tussen Turkije, de VAE en Israël de verkilde relatie tussen Ankara en de Verenigde Staten zouden kunnen helpen opwarmen.
De regering van president Joe Biden heeft zich tegen Turkije gekeerd vanwege de mensenrechtensituatie van Erdogan en om zich te distantiëren van de politiek van voormalig president Donald J. Trump.
Trump kneep een oogje dicht voor Erdogans schendingen van de persvrijheid en de mensenrechten en keek alleen naar de economische en strategische relatie met Turkije. Biden daarentegen voert een mensenrechtenbeleid in het Midden-Oosten en elders in de wereld. Daarom zijn de betrekkingen tussen de VS en Egypte ook bekoeld sinds het aantreden van de regering-Biden, omdat Egypte het ook niet zo nauw neemt met de mensenrechten in eigen land.
Tussen sociale vraagstukken en realpolitik
Het beleid van de regering Bennett-Lapid in Jeruzalem is echter meer gericht op veiligheidsvraagstukken in het Midden-Oosten. Minister-president Bennett en minister van buitenlandse zaken Lapid beseffen dat zij de democratie en de westerse kijk op de samenleving niet naar het Midden-Oosten kunnen brengen en een zogenaamde “realpolitik” kunnen bedrijven.
Daarom werkt Bennett aan de vorming van een sterk Israëlisch-Arabisch blok, waarvan ook Egypte deel uitmaakt en dat samenwerkt om de opmars van Iran in het Midden-Oosten te keren.
De nieuwe Israëlische premier ontmoette onlangs de Egyptische president Abdel Fatah el-Sisi in de Egyptische badplaats Sharm El Sheikh en werd met grote eer ontvangen, een teken dat de koude vrede tussen Israël en Egypte aan het opwarmen is.
Vorige week doken nieuwe aanwijzingen op dat Egypte onder el-Sisi de banden met Israël wil aanhalen onder invloed van de akkoorden van Abraham. Aan het begin van een grote conferentie over energievraagstukken in Caïro maakte el-Sisi het zeer ongebruikelijke gebaar om de Israëlische minister van Energie Karine Elharrar persoonlijk te verwelkomen.
Nadat hij de conferentiezaal binnenkwam en zijn plaats had ingenomen, zag de Egyptische president Karine Elharrar, die rolstoel gebonden is. El-Sisi stond vervolgens op en liep door de conferentiezaal om Elharrar te vertellen hoe blij hij was haar te zien.
Het was een nieuw bewijs dat het isolement van Israël in het Midden-Oosten eindelijk is doorbroken, terwijl naties die Israël vijandig gezind zijn nog meer geïsoleerd zijn geraakt.
Bronvermelding:
Datum: 01-03-2022
Auteur: Yochanan Visser
Beeld: Israëlische en Emirati-regeringsfunctionarissen bespreken regionale aangelegenheden in de Knesset in Jeruzalem. (Foto: Olivier Fitoussi/Flash90)
Website: israeltoday.nl
