De Israelische coalitiecrisis die al maanden voortduurt, dreigt uit te lopen in de vierde verkiezingsronde sinds april 2019. Tijdens het verwelkomen van de eerste reguliere lijnvlucht vanuit Dubai in Tel Aviv, vertelde premier Netanyahu gisteren dat “iedereen kan zien dat er nieuwe verkiezingen aankomen” als Blauw Wit niet ophoudt met zich gedragen als een “regering binnen de regering”. Blauw Wit-ministers Chili Tropper (Cultuur & Sport) en Izhar Shay (Wetenschap & Technologie) bevestigen dat er “een goede kans is dat wij woensdag stemmen om de Knesset te ontbinden”.
Achtergrond begrotingscrisis
De coalitiecrisis tussen alternatief premier Benny Gantz (Blauw Wit) en premier Benjamin Netanyahu (Likoed) is al vrijwel sinds de controversiële regeringsformatie aan de gang. Volgens het regeerakkoord getekend door de coalitiepartijen zou Gantz Netanyahu na 18 maanden aflossen als premier. Om te voorkomen dat Netanyahu de regering ten val zou brengen, en blijven zitten als demissionair premier gedurende de resulterende verkiezingen en de formatieperiode erna, had Gantz bedongen dat als één van de twee partijen de regering liet vallen, de leider van de andere partij waarnemend premier zou worden.
Eén maas in de overeenkomst bleef open: als de regering geen begroting aanneemt, valt deze automatisch, en wordt de zittend premier automatisch de waarnemend premier. Zo kan Netanyahu premier blijven tot hij herkozen is en een nieuwe regering zonder Gantz gevormd heeft, wat hem veel beter uitkomt met het oog op de lopende rechtszaken tegen hem wegens corruptie en machtsmisbruik.
Mogelijk daarom heeft Israel nu nog per eind november geen begroting over 2020 aangenomen. In augustus stemde de Knesset in met uitstel voor een begroting over 2020 tot december 2020. De deadline nadert snel, en het ziet er niet naar uit dat opnieuw uitstel verleend zal worden. Bovendien weigert Netanyahu gelijk ook een begroting aan te nemen over 2021, zoals Gantz al sinds de zomer eist, zodat effectief financiële middelen kunnen worden ingezet om de economische en medische crisis te bestrijden. Als er geen begroting over 2021 is, geeft dat Netanyahu de ruimte om in maart de regering te laten vallen, en alsnog premier te blijven. Gantz heeft meermaals aangegeven te zullen weigeren in te stemmen met een begroting die alleen over 2020 gaat.
Wantrouwen alom
Oppositieleider Yair Lapid (Yesh Atid), voorheen de nummer twee van Gantz bij Blauw Wit, probeert al maanden genoeg steun te vinden voor een motie van wantrouwen. Naftali Bennett, leider van Yamina, heeft al eerder meegestemd met moties van wantrouwen van Yesh Atid tegen de regering, en ziet zijn partij de Likoed tot op een paar zetels naderen in recente opiniepeilingen. Leden van Blauw Wit flirten al langer openlijk met het idee om mee te stemmen met hun voormalige partijgenoten, en nu lijkt het alsof de partijtop daarin mee zal gaan.
Netanyahu kondigde in zijn speech op Luchthaven Ben-Goerion aan dat waarschijnlijk al in december de eerste partij vaccins tegen het coronavirus beschikbaar zou zijn voor risicogroepen en zorgpersoneel in Israel. De timing van de val van de regering en het uitdelen van vaccins zou hem dan gunstig uitvallen voor de start van een verkiezingscampagne. Zowel Lapid als Bennett uiten voortdurend kritiek op Netanyahu’s aanpak van het coronavirus.
Peilingen en voorspellingen
Als de regering volgende week valt, zullen nieuwe verkiezingen worden gehouden in maart 2021. Volgens een opiniepeiling door Channel 13 zou Likoed momenteel op 27 zetels kunnen rekenen, en Yamina op 23 zetels. Yesh Atid stond op 20 zetels, de Verenigde Lijst op 11, Blauw Wit op 10, Yisrael Beytenu op 8, Shas en Verenigd Tora Jodendom beide op 7, en Meretz op 6 zetels. Met een dergelijke uitslag en wat creatieve politieke deals zouden zowel Likoed als Yamina een coalitie kunnen vormen. Volgens een peiling van nieuwszender KAN zou Likoed 31 zetels scoren, Yamina 21 en Yesh Atid er 17, wat veel eerder zou leiden tot een zesde kabinet van Netanyahu.
Volgens geen enkele peiling zou Arbeid, de oudste partij van Israel, de kiesdrempel halen. Meretz heeft al aangegeven niet nog een lijstcombinatie aan te gaan met de partij van Amir Peretz, nu Arbeid in Blauw Wit is opgegaan en met Netanyahu meeregeert.
Bronvermelding:
Datum: 27-11-2020
Auteur: OSHUA FRIEDMANN
Website: CIDI
