“Het valt niet te ontkennen dat er een duidelijk risico bestaat dat de geëxporteerde F-35-onderdelen worden gebruikt bij ernstige schendingen van het internationaal humanitair recht”, aldus de rechtbank.
Een hof van beroep in Nederland heeft de regering maandag bevolen alle export van reserveonderdelen voor F-35 straaljagers naar Israël op te schorten vanwege beschuldigingen dat deze zouden kunnen worden gebruikt om “ernstige schendingen van het internationaal humanitair recht” te begaan tijdens de oorlog tegen Hamas. Het Haagse Hof van Beroep vernietigde een uitspraak uit december 2023 waarin werd geconcludeerd dat de Nederlandse regering haar exportvergunning voor onderdelen in Amerikaanse handen die in het zuiden van het land zijn opgeslagen, niet hoefde te heroverwegen.
Onder een contract van het Amerikaanse ministerie van Defensie uit 2019 bewaart en verzendt het Nederlandse consortium OneLogistics reserveonderdelen voor de meer dan 500 F-35’s die worden gebruikt door Europese legers en het Israëlische leger. De rechtbank beval de staat om de export naar Israël binnen zeven dagen stop te zetten en verwierp een verzoek om het bevel op te schorten in afwachting van een beroep bij het Hooggerechtshof, dat slechts enkele uren later werd aangekondigd.
“De Staat stelt cassatieberoep in tegen het vonnis van het Gerechtshof Den Haag over de distributie van Amerikaanse F-35-onderdelen aan Israël. In de ogen van het kabinet is het aan de Staat om zijn buitenlands beleid te bepalen”, twitterde minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Geoffrey van Leeuwen maandagmiddag.
“Over de distributie hebben we afspraken met andere F-35-landen en Nederland moet een betrouwbare partner blijven. En Israël heeft het F-35-vliegtuig nodig om zichzelf te verdedigen tegen bedreigingen die uitgaan van de regio, los van Gaza”, voegde hij eraan toe. Onder verwijzing naar Amnesty International en ‘verschillende deskundigen verbonden aan de Verenigde Naties’ werd in de uitspraak van maandag beweerd dat het Israëlische offensief in Gaza heeft geresulteerd in ‘grote aantallen burgerslachtoffers, waaronder duizenden kinderen’ en de vernietiging van ‘duizenden huizen’.
“Elke woonwijk wordt aangevallen als er ook maar de geringste aanwijzing is voor terroristische activiteiten; eerder gehanteerde limieten met betrekking tot ‘collateral damage’ zijn tijdens het huidige conflict verruimd; het beleid om burgers te waarschuwen voordat een aanval wordt gestaakt”, vervolgde de uitspraak. “Het valt niet te ontkennen dat er een duidelijk risico bestaat dat de geëxporteerde F-35-onderdelen worden gebruikt bij ernstige schendingen van het internationaal humanitair recht”, aldus de rechtbank.
De rechtbank bagatelliseerde ook de zorgen dat de Israëlische luchtmacht reserveonderdelen voor de F-35 nodig zou kunnen hebben tijdens “een mogelijke oorlog tegen landen of andere militante groepen in de regio” zoals Iran of Hezbollah, waarbij de uitspraak luidde dat “een dergelijke oorlog momenteel niet mogelijk is”.
Als de Nederlandse regering het bevel van maandag naleeft, zal Israël waarschijnlijk F-35-onderdelen rechtstreeks uit de VS moeten betrekken, wat de toeleveringsketen zou kunnen vertragen. Het kabinet van de Israëlische premier en de IDF weigerden commentaar te geven op de mogelijke gevolgen van de uitspraak. De zaak tegen de Nederlandse regering is aangespannen door lokale anti-Israëlische pressiegroepen Oxfam Novib, PAX Nederland en The Rights Forum.
Israëlische grondtroepen trokken Gaza op 27 oktober binnen na weken van luchtaanvallen als reactie op de Hamas-aanvallen van 7 oktober, waarbij zo’n 1.200 mensen werden vermoord, duizenden gewond en 253 gevangengenomen. Een van Jeruzalems belangrijkste doelstellingen voor de oorlog in Gaza is de volledige vernietiging van de militaire en bestuurscapaciteiten van Hamas.
Tijdens een vooraf geplande ontmoeting met de Nederlandse premier Mark Rutte in Jeruzalem op maandag, benadrukte premier Benjamin Netanyahu “dat Israël de terroristenbataljons in Rafah niet intact zou laten en voegde eraan toe dat de oorlog naar verwachting zal voortduren tot de totale overwinning op Hamas.” volgens een PMO-uitlezing. Nederland heeft zich eerder uitgesproken tegen het dreigende Israëlische contraterreuroffensief in Rafah. Minister van Buitenlandse Zaken Hanke Bruins Slot noemde de op handen zijnde operatie in de stad zondag ‘niet te rechtvaardigen’ en voegde eraan toe dat het ‘moeilijk in te zien was hoe grootschalige militaire operaties in zo’n dichtbevolkt gebied niet tot veel burgerslachtoffers zouden leiden.’ Israël beweert dat het buitengewone maatregelen neemt om schade aan niet-betrokken burgers te voorkomen. Het is bekend dat Hamas civiele infrastructuur gebruikt, waaronder scholen, ziekenhuizen en woonstructuren, om zijn terroristische activiteiten te beschermen.
Later op maandag zou Rutte een ontmoeting hebben met de premier van de Palestijnse Autoriteit, Mohammad Shtayyeh, om de oprichting van “een levensvatbare Palestijnse staat, naast een veilig Israël” te bespreken.
Bron tekst : Dutch court halts export of F-35 fighter jet parts to Israel – JNS.org
Afbeelding: Een Lockheed Martin F-35 Adir (Lightning II) stealth multirole gevechtsvliegtuig van de Israëlische luchtmacht met open wapenruimte boven Hatzerim Air Base nabij Beersheva, 27 juni 2017.
Foto door Yissachar Ruas/TPS.
