Het rechts-extremisme in Nederland heeft een groter publiek gekregen door zich succesvol te mengen in anti-overheidsdemonstraties. Tegelijk blijft jihadisme de grootste dreiging tegen de veiligheid. In beide vormen van extremisme vormt antisemitisme een belangrijk component. Dat valt te lezen in het AIVD-jaarverslag 2020, dat donderdag is uitgebracht.
Corona heeft op verschillende manieren invloed op ontwikkelingen op de veiligheid. Volgens de AIVD was er voor de pandemie al een “sluimerende voedingsbodem voor extremisme”, die sindsdien alleen maar is gegroeid.
Zo heeft rechts-extremisme een groter publiek weten te krijgen door haar extreme ideeën bewust te presenteren als “acceptabel” voor een breder publiek. Daarbij mengt het zich vaak in anti-overheidsdemonstaties, tussen groepen die in eerste instantie geen extremistische beweegredenen hebben.
De dienst merkt op dat bij anti-overheidsdemonstraties veel gescholden werd naar politici met “satanisten” en “kindermisbruikers”. Dergelijke termen doen erg denken aan het jargon van complottheorieën uit de QAnon-beweging.
Klassiek antisemitisme speelt vaak een belangrijke rol bij extreemrechts. “Zo bestaan er inmiddels complottheorieën over corona die een variant zijn op de zogeheten omvolkingstheorie – het idee dat ‘de Joden de rest van de bevolking willen vervangen’”, merkt het rapport op.
Volgens de dienst gaat het bij aanhangers van extreemrechts vooral om jonge mannen, die veel in contact zijn met gelijkgestemden, met name in Duitsland. Hoewel het risico op rechtsextremistische aanslagen klein wordt geacht, betekent dit dat radicalisering tot terreurdaden ook in Nederland denkbaar is.
Jihadisme grootste dreiging
Hoewel in jihadistische groeperingen in Nederland meer verdeeldheid is ontstaan, blijft de dreiging uit deze hoek volgens de AIVD de grootste.
Het jihadisme beschouwt zichzelf in oorlog met Westen, en moedigt daarbij actief terreur aan, zo stelt de dienst. Ook heeft het actieve volgers die de kennis en ervaring hebben om aanslagen te plegen.
Tegelijkertijd verkleint de bewegingsruimte van het jihadisme, zowel in Nederland als in conflictgebieden waar ze actief zijn. Het rapport stelt dat de komende jaren dan ook beslissend kunnen zijn voor de toekomst van jihadistische dreiging in Nederland.
Het rapport besteedt bijzondere aandacht aan de invloed van wahhabi-salafistisme via onderwijs. Wahhabi-salafisme is een radicale vorm van islam, die haaks staat op de democratische rechtsorde. Via Golfstaten en daar gevestigde organisaties vloeit veel geld naar buitenschools onderwijs, dat daardoor voor sommige ouders aantrekkelijk blijft. Dergelijke geldstromen zijn nog niet goed in zicht, omdat de meeste Golfstaten niet of nauwelijks openheid bieden.
Bronvermelding:
Datum: 03-04-2021
Auteur: ARON VRIELER
Website: CIDI
